Повторната употреба и рециклирањето може да биде корисна кога станува збор за дел од производството, но не функционира во глобални рамки. Поентата на циркуларната економија е да се заземе пристап кој е прилагоден на производот, наместо да одговара на сите, пишува Тахмид Чоудхури, водач во Работната група за материјали и производи на Групацијата корпоративни лидери во Европа, свикана од Кембриџ Институтот за одржливо лидерство, за Euronews.
Количината на она што го фрламе во Европа е шокантна. Огромниот обем на ѓубре на нашиот континент се зголеми од 66 милиони тони во 2009 година на над 78 милиони тони во 2019 година. По лице, создадовме 177 килограми отпад во 2020 година – тоа е еквивалентно на тежината на два кенгури. И ако не бидеме внимателни, ќе се зголеми за дополнителни 20% до 2030 година. Со конкретно натрупување на пластичното загадување, нашите природни живеалишта се оштетени, а морските животни стануваат колатерална штета под морето. Не е важно колку испраќаме во земјите во развој, кога тоа завршува директно на депонија.
Па, како да се справиме со овој растечки проблем? Ни треба поцврста регулатива од ЕУ.
Ако сакаме да се движиме кон одржлива и циркуларна економија, креаторите на политиките не смеат да се плашат од амбициозни мерки. Тоа значи охрабрување на производителите да дизајнираат издржливи производи, а компонентите и материјалите да циркулираат во економијата. Сепак, од витално значење е тие да го сфатат ова како што треба, бидејќи аргументот е повеќе нијансиран отколку што би помислиле. Особено кога станува збор за концептот на повторна употреба.
Во оригиналниот предлог на ЕУ се наведува дека треба да се постават цели за рециклирање, но ќе има и обврзувачки, задолжителни цели за повторна употреба. Но, има малку докази дека целите за повторна употреба поставени во предлогот всушност ќе имаат корист за животната средина.
Повторната употреба е едноставно идејата дека ние дизајнираме производи кои ќе се користат повторно и повторно од потрошувачот – замислете Tupperware, торбички или шолји за кафе за повеќекратна употреба.
Ова е различно од рециклирањето, каде што отпадните материјали, како што е картонската кутија, може да се обработат и повторно да се користат од производителот. Објавувањето на нацрт-регулативата за пакување и отпад од пакување на Европската комисија минатата година требаше да се справи со ова специфично прашање, но бизнисите не беа задоволни.
Усвојувањето на целта за повторна употреба и за рециклирање е контраинтуитивно бидејќи им отежнува на компаниите да исполнат две цели во исто време. Бизнисите веќе го сфаќаат ова сериозно. Од една страна, треба повеќе да ги рециклирате вашите производи, но, од друга, треба да дизајнирате потенцијално нови производи кои се повеќекратно употребливи и да најдете начин да ги рециклирате и овие. За цело време, создавањето на нови производи користи повеќе енергија и ресурси – што е поинтензивно за емисии. Процесот прави повеќе штета отколку корист. Ризикот со оваа датотека беше дека ЕУ ќе изгуби многу потенцијални бизниси за поддршка преку лошо дефинирани цели.
Сè уште денес гледам реклами на метро-станицата Шуман во Брисел кои бараат над 2.000 измени на регулативата. Политиката не е само тука за јасност, таа исто така поставува насока и лидерство – нешто што ЕУ треба да го подобри ако сака да остане конкурентна на светската сцена.
Додека „индустријата“ често може да се означи како пречка на патот кон климатските активности, реалноста е дека многу играчи во секторот за пакување размислуваат однапред.
На Самитот за одржливо пакување овој месец во Амстердам, бев инспириран од тоа колку компании отворено зборуваа за важноста од намалување на емисиите на јаглерод и зголемување на циркуларноста. На пример, Бол, кој создава алуминиумски лименки за пијалоци, има за цел да има стапка на рециклирање од 90% до 2030 година и ќе ги зголеми стапките на рециклирани материјали во алуминиумското пакување на 85% до истиот датум. Рециклирањето на алуминиумските лименки е многу понапредно отколку префрлањето на систем за повторна употреба, тврди компанијата, што би барало драматично менување на сегашниот деловен модел.
Размислете за тоа, како потрошувачи, ние никогаш не пиеме од конзерва повеќе од еднаш. Ако сакаме одржлив и повторно употреблив сад за нашите течности, користиме метално шише за вода или шолја за кафе. Целта за повторна употреба за алуминиумски лименки би значело дека секој од нив ќе треба да биде дизајниран за повторно да се користи, што нема смисла.
Ова покажува, дека бизнисите веќе ја сфаќаат ситуацијата сериозно; сега ни треба соодветна регулатива за да ги поддржиме.
Пристапот Scattergun (инволвирање повеќе работи или луѓе без организиран план) нема да помогне. На 24 октомври, Комитетот за ENVI на Европскиот парламент гласаше за нов став за оваа регулатива. Ќе оди на пленарна седница на крајот на ноември. Новиот текст ги отстранува целите за повторна употреба, заедно со некои други поамбициозни промени. Иако отстранувањето на повторната употреба може да изгледа како чекор наназад, во пракса, тоа ќе значи политика што може да се спроведе и подобро да се оддржува кај широк опсег на засегнати страни. Повторната употреба и рециклирањето може да биде корисна кога станува збор за дел од производството, но не функционира во глобални рамки. Поентата на циркуларната економија е да се заземе пристап кој е прилагоден на производот, наместо да одговара на сите. Конечниот нацрт на регулативата за отпад од пакување ќе игра клучна улога во зајакнувањето на позицијата на ЕУ како цирклуарна економија.
Политиката не е само тука за јасност, таа исто така поставува насока и лидерство – нешто што ЕУ треба да го подобри ако сака да остане конкурентна на светската сцена.
Подготви: Б. Ј.
извор: Euronews
