Menaxhimi efikas i burimeve dhe reduktimi i mbetjeve janë parimet kryesore mbi të cilat bazohet ekonomia e gjelbër (qarkulluese). Një nga synimet kryesore, si model ekonomik, që do të zëvendësonte ekonominë lineare, është rivendosja e ekosistemeve dhe futja e risive që do të ndikojnë në ndryshimin e sjelljes së shoqërisë.
Ndërkohë që ekonomia lineare reduktohet në fitim duke përdorur burimet natyrore, veçanërisht ato të parinovueshme) bazuar në parimin e marrjes, përdorimit dhe hedhjes (krijimi i mbetjeve, të cilat ndikojnë më tej negativisht në mjedis), ekonomia e gjelbër përpiqet për një të qëndrueshme. mënyra e veprimit, administrimi me burime të kufizuara dhe përzgjedhja, riciklimi dhe menaxhimi i mbetjeve Natyrisht, gjëja më e rëndësishme në të gjithë procesin e prodhimit është krijimi i një minimumi mbetjesh.
Fokusimi në efiçencën e energjisë dhe qëndrueshmërinë mjedisore, të cilat janë të zbatueshme në të gjitha aspektet e jetës, është themeli i një mënyre të re të sjelljes sociale. Në këtë mënyrë, njerëzimi kërkon të rivendosë marrëdhënien e humbur me natyrën, si dhe të rivendosë besimin në mundësinë e prosperitetit të mëtejshëm.
Që të funksionojë ekonomia qarkulluese, të gjithë palët e interesuara duhet të marrin pjesë, sepse pritet të jetë edhe fitimprurëse, pothuajse si modeli i ekonomisë lineare. Njëkohësisht , roli i industrisë, konsumatorëve dhe aktorëve politikë është po aq i rëndësishëm.
Komisioni Evropian (2017) e ka përkthyer nevojën për të futur modelin e ekonomisë qarkulluese në një dokument të quajtur “Manifesti për një Evropë me efikasitet në burime”(Manifesto for a Resource-Efficient Europe), në të cilin theksohet qartë se “në një botë me presion në rritje mbi burimet natyrore dhe mjedisin jetësor , Bashkimi Evropian nuk ka zgjidhje tjetër veçse të marrë rrugën e tranzicionit drejt një modeli burimor efiçent dhe përfundimisht rigjenerues të ekonomisë qarkulluese”.
Komisioni Evropian miratoi Planin e ri të Veprimit për Ekonominë Qarkulluese (CEAP) në mars 2020. Është një nga segmentet kryesore të Marrëveshjes së Gjelbër Evropiane, agjendës së re evropiane për rritje të qëndrueshme. Tranzicioni i BE-së në një ekonomi të gjelbër do të zvogëlojë presionin mbi burimet natyrore dhe do të krijojë rritje të qëndrueshme dhe vende pune. Është gjithashtu një parakusht për të arritur objektivin e BE-së për neutralitetin e klimës deri në vitin 2050 dhe për të ndalur humbjen e biodiversitetit.
Plani i ri i veprimit synon të parandalojë rrjedhën e mbetjeve dhe t’i ridrejtojë ato drejt zhvillimit dhe konsumit të qëndrueshëm duke rritur ciklin jetësor të produkteve.
Maqedonia e Veriut nuk ka një strategji të ekonomisë së gjelbër, por ka ligje që kanë të bëjnë me mjedisin, menaxhimin e mbeturinave, si dhe një strategji energjetike që synon energjinë e gjelbër sipas rregulloreve evropiane dhe si pjesë e Agjendës së Gjelbër për Ballkanin Perëndimor.
Më tepër informata: Vizione për ardhmëri të gjelbër
Përmbajtja është pjesë e nismës së madhe rajonale për shënimin e Javës së Ekonomisë Qarkulluese të Ballkanit Perëndimor (27-31 maj 2024) nën moton “Ura të qëndrueshme: Bashkim, Ngritje, Plotësim” të zbatuar nga rrjeti rajonal LogEx, ku CIVIL-i është anëtare e nismës së organizatës së shquar think-tank Ballkan Forum nga Kosova, me mbështetjen e Rockefeller Brothers Fund nga SHBA.
This post is also available in: MacedonianEnglish
