Në të gjithë Ballkanin Perëndimor, kalimi në ekonomi qarkulluese po merr formë ngadalë përmes një game të larmishme iniciativash – disa të udhëhequra nga qeveritë lokale, të tjera nga shoqëria civile, bizneset ose donatorët ndërkombëtarë. Ndërsa sfida si paqëndrueshmëria politike, infrastruktura e dobët dhe ndërgjegjësimi i kufizuar publik vazhdojnë, po shfaqen përpjekje konkrete për të promovuar menaxhimin e qëndrueshëm të mbetjeve, efikasitetin e burimeve dhe inovacionin e bazuar në komunitet.
Këta artikuj të shkurtër nxjerrin në pah shembuj nga secili vend në rajon, duke shfaqur hapa të hershëm drejt praktikave rrethore që kanë potencialin të frymëzojnë një transformim më të gjerë. Ne gjithashtu ftojmë audiencën tonë të ndajë histori dhe informacione rreth shembujve të tjerë të mirë që ata njohin.
Në Kosovë, shoqëria civile dhe iniciativat bazë kanë marrë drejtimin në avancimin e vlerave të ekonomisë rrethore, shpesh duke kombinuar qëndrueshmërinë me kreativitetin dhe angazhimin e komunitetit. Një shembull i dukshëm është puna e GAIA Kosova dhe organizatave të ngjashme, të cilat kanë zhvilluar projekte edukative dhe artistike që transformojnë materialet e hedhura në objekte të dobishme ose simbolike.
Projektet si ngjarjet “Riciklimi i Kosovës” dhe “Nga Mbeturinat në Thesar” i inkurajojnë të rinjtë dhe artistët të mbledhin, ripërdorin dhe ekspozojnë materialet e mbeturinave – duke i shndërruar mbeturinat në mobilje funksionale, art dekorativ dhe instalime komunitare. Këto përpjekje janë më shumë se simbolike: ato stimulojnë ndërgjegjësimin lokal për reduktimin e mbeturinave, sfidojnë zakonet e konsumatorëve dhe promovojnë efikasitetin e burimeve.
Në shumë raste, këto aktivitete zbatohen në bashkëpunim me shkollat, qendrat rinore dhe organizatat mjedisore, duke krijuar një element të fortë pjesëmarrës. Ato shërbejnë si platforma për edukimin e publikut, veçanërisht brezave të rinj, rreth rëndësisë së ripërcaktimit të mbetjeve dhe përqafimit të alternativave të qëndrueshme.
Ndërsa Kosova ende përballet me sfida sistemike në mbledhjen, klasifikimin dhe riciklimin e mbetjeve komunale, nisma të tilla artistike dhe edukative të riciklimit luajnë një rol të vlefshëm në katalizimin e diskursit publik dhe në demonstrimin se të menduarit rrethor mund të fillojë nga pak – dhe të rritet përmes kreativitetit, bashkëpunimit dhe angazhimit qytetar.
Disa nga këto përpjekje përputhen me prioritetet më të gjera kombëtare të përcaktuara në Strategjinë Mjedisore të Kosovës, megjithëse mbetet shumë punë për të formalizuar politikat e ekonomisë qarkulluese dhe për të shkallëzuar sukseset lokale.
Përgatitur nga ekipi i CIVIL-it të Gjelbër, me kërkim dhe redaktim të mbështetur nga IA (ChatGPT/OpenAI), në kuadër të nismës së rrjetit LogEx
Përmbajtja është pjesë e projektit të CIVIL-t / CIVIL-i i Gjelbër “Më jepni pesë!” në kuadër të nismës së madhe rajonale për të shënuar Javën e Ekonomisë Qarkulluese në Ballkanin Perëndimor (26 maj – 1 qershor 2025) nën moton “Nga zgjidhjet lokale te ndikimi rajonal”.
This post is also available in: MacedonianEnglish
